Osman Bölükbaşı, Siyaset-1913, 2002, Biyografi,

Tarih: 05.10.2023 – Yazarlar : Nihat Paran

ANADOLU FIRTINASI KIRŞEHİR’Lİ OSMAN BÖLÜKBAŞI

”Gördüğüm vefasızlık, nankörlük ve ihanetler gönlümde gönlümse sızısı bir türlü dinmeyen yaralar açmıştır. Bağrım Karacaahmet Mezarlığına dönmüştür.” Osman Bölükbaşı

Kırşehir’de o zamanlar Menderes’e hitaben söylenen bir söz vardır: “bizi değil ilçe, köy yapsan, Bölükbaşı’nı muhtar seçeriz.”

OSMAN BÖLÜKBAŞI KİMDİR ?

1913 yılında Kırşehir’in Hacıbektaş ilçesinde doğan (Hacıbektaş Kırşehir’in ilçesiydi, bknz Kırşehir Vakası) ve şüphesiz Türk Siyasetinin en renkli simalarından olan Osman Bölükbaşı, İstanbul Erkek Lisesinde eğitimi tamamladıktan sonra Fransa’da Nancy Üniversitesi Fen Fakültesi – Matematik Bölümü’nde öğrenim gördü. 1937 yılında mezun oldu. 1938’de Türkiye’ye dönen Bölükbaşı, önce Kandilli Rasathanesi’nde asistan, sonra Haydarpaşa Lisesi’nde öğretmen olarak görev yaptı.1946’da Kandilli Rasathanesi Dekanı tarafından ”ağzı iyi laf yapar” diye Demokrat Parti’ye (DP) önerilen Bölükbaşı’nın siyasi yaşamı başlamış olur, parti genel müfettişliğine atanan Bölükbaşı, 1947’de Cumhuriyet Halk Partisi iktidarına karşı daha sert bir politika izlenmesini isteyen grupla birlikte DP’den ayrıldı. Bir yıl sonra Millet Partisi’nin (MP) kurucuları arasında yer aldı.

İsmet İnönü ve Celal Bayar’a komplo düzenlemek iddiasıyla 1949’da tutuklanan Bölükbaşı, bir süre sonra serbest bırakıldı.1950 seçimlerinde Kırşehir’den MP’nin milletvekili olarak Meclis’e girdi. MP’nin, laikliğe aykırı davrandığı gerekçesiyle 1953’te kapatılması üzerine; bir grup eski MP’li ile Cumhuriyetçi Millet Partisi’ni (CMP) kurdu ve genel başkan oldu.1954’te yeniden Kırşehir ilinden milletvekili seçilince DP hükümeti, Kırşehir’i ilçe yaptı. Bu dönemde, hükümete sert eleştiriler yönelten Bölükbaşı 1957’de TCK 159. maddesi kapsamındaki; ”Meclis’in manevi şahsiyetini tahkir ve tezyif” suçunu işlemekle suçlandı. Dokunulmazlığı kaldırılan Bölükbaşı 2 Temmuz 1957’de tutuklandı. İtiraz üzerine 23 Temmuz’da tahliye edilen Bölükbaşı, yeniden tutuklanarak cezaevine kondu. Bölükbaşı, 149 gün tutukluluğun ardından 29 Kasım’da tahliye oldu. Kırşehir’in Haziran 1957’de il yapılmasından sonra ekimdeki seçimlerde Bölükbaşı ve CMP’li arkadaşları yine Meclis’e girdi. 1958’de DP’ye karşı güçbirliği oluşturmak için CMP’nin Türkiye Köylü Partisi ile birleşmesiyle kurulan Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nin (CKMP) Genel Başkanlığı’na getirilen Bölükbaşı, 1959’da 10 ay hapse mahkûm edildi. 27 Mayıs’tan sonra da Kurucu Meclis üyeliğine seçildi.

OSMAN BÖLÜKBAŞI VE BAŞBUĞ ALPARSLAN TÜRKEŞ

1961 genel seçimlerinin ertesinde koalisyon hükümetlerine katılmayı reddeden Bölükbaşı, 1962 yılının haziran ayında CKMP, İsmet İnönü’nün kurduğu 2. koalisyon hükümetine katılınca 28 milletvekiliyle partiden ayrılarak 2. kez Millet Partisi’ni kurdu ve partinin genel başkanlığına getirildi. Bölükbaşı 1972’de genel başkanlıktan ayrılarak yerini eski Genelkurmay Başkanı Cemal Tural’a bıraktı. Bölükbaşı, 9 Eylül 1973’te de milletvekilliğinden istifa edip politikayı bıraktı. Bu dönemde de aslında siyasetten uzak dursa da bazı partilerin siyasi etkinliklerine katıldı. Bölükbaşı 6 Şubat 2002 tarihinde uzun süredir tedavi gördüğü hastanede vefat etti.

Osman Bölükbaşı renkli kişiliğiyle, nükteleriyle ve ender hitap sanatıyla şüphesiz Türk siyaset tarihinin en unutulmaz isimlerindendir. Dürüstlüğü ve açık sözlülüğü, hitabet gücü, nüktedanlığı, hazırcevaplığı, enerjik yapısı, heyecanlı mizacı ile halkın sevgisi kazanan Osman Bölükbaşı, Anadolu Fırtınası diye anılmıştır. Nüktesi ve işlek zekası, günümüzde de anlatılır. Bunlardan;
-Avusturya yaptığı gezisi sırasında bir gazetecinin; ”

“Atalarınızın; Viyanada ne işi vardı” sorusuna “Haçlı seferlerine iade-i ziyaret” cevabını verir.

Sözünü sakınmazdı. Sekiz saat konuşarak rekor kırdığı mitinglerine gelenlere de fırça atmayı ihmal etmemiştir. Kayseri’de kendisini dinlemek için toplananlara: ”Ey, sapı uzun, tanesi kıt Kayserililer!” cümlesiyle seslenerek: ”Meydanda veriminiz bol, burada aşka gelip beni alkışlıyorsunuz, sandık başına gidince ise şeytana sarılıyorsunuz.” demiştir.

1950 genel seçimlerinde Kırşehir’den Millet Partisi’nin tek milletvekili olarak TBMM’ye girmiştir. Birgün Mecliste bir merdivenin altında dururken yanından geçen bir milletvekili sormuş : “Ne yapıyorsun Bölükbaşı” deyince,
O da, “Grup Toplantısı yapıyorum” demiştir.

Türkiye siyasetinin iki önemli rakibi; Osman Bölükbaşı ile İsmet İnönü, aynı uçakta yolculuk ederlerken İnönü’nün torunu Özden Toker 6 yaşındadır ve dedesine elindeki parayı göstererek sorar: “Bunu aşağı atsam fakirler sevinir mi dede”? İsmet Paşa’dan önce Bölükbaşı: “Parayı atsan, bulan biri sevinir. Dedeni at ki bütün millet sevinsin,” der.

Siyasi hayatımda beni en çok üzen, ne zaman mecliste konuşmaya başlasam İsmet Paşa’nın kulaklığını çıkarıp masaya koymasıydı demiştir.

Osman Bölükbaşı 1946 yılında, doğup büyüdüğü Kırşehir’de bir mitingde konuşuyordu. Onu dinleyen coşkulu kalabalık arasında babası Hacı Ahmet Ağa da vardı. Kürsüdeki Bölükbaşı, öylesine değişik bir üslüp kullanıyor, o güne kadar hiç söylenmemiş sözler sarfediyordu ki; bir köylü, aşka gelip;
“Hey… Seni doğuran ana cennete gitsin!” diye bağırdı.
Hacı Ahmet Ağa, bu sözleri söyleyen köylünün yanıbaşındaydı. Dayanamadı;

“Keramet yalnız anasında mı, babasının hiç mi hissesi yok?”

Zengini hayırsız evlat, memuru süslü avrat, politikacıyı kör inat batırır derdi. O yüzden politikada inat etmedi. 1973’te birbirlerini karşılıklı sevdikleri ”Ulusuyla evlenemeden” siyasetten çekilirken şöyle demiştir: “Yüzünde göz izi yok sanarak siyaset denilen Leyla’ya gönül verdim. Sonradan anladım ki, benden önce 40 bin kişinin nikâhından geçmiş”.

KIRŞEHİR VAKASI – KIRŞEHİR’İN İLÇE YAPILIP NEVŞEHİR’İN İL YAPILMASI

1954 seçimlerinde; iktidardaki Demokrat Parti ile DP lideri Adnan Menderes’in rakibi olan Osman Bölükbaşı’nın Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) arasında, Bölükbaşı’nın memleketi Kırşehir’de sıkı bir yarış yaşanır. Ama DP tüm gücünü ve olanaklarını seferber etmesine rağmen; Osman Bölükbaşı’nın küçük partisini Kırşehir’de geçemez. Türkiye genelinde DP yüzde 58, CMP yüzde 4.9 oy alır. Kırşehir’de ise CMP oyların yüzde 43.5’ini alarak birinci parti olur, o dönemin seçim sistemine göre ilde en çok oyu alan parti o ilin bütün milletvekillerini aldığı için; Kırşehir’in beş milletvekilinin tamamı CMP’lidir.

KIRŞEHİR – ESKİ KÜMBETALTI

Bunu bir türlü içine sindiremeyen DP iktidarı seçimlerin üzerinden iki ay bile geçmeden, 30 Haziran 1954’te 200 bin nüfuslu Kırşehir’i ilçe yaparak cezalandırmaya karar verir. ”Kırşehir vilayetinin kaldırılması ve Nevşehir adıyla yeni bir vilayet kurulması hakkındaki kanun” 259 kabul ve 39 red oyuyla kabul edilir. 237 milletvekili oylamaya katılmaz. Kırşehir’in eski ilçeleri Avanos, Kozaklı, Mucur ve Hacıbektaş bir gün öncesine kadar Niğde’nin ilçesi ve yeni çıkarılan kanunla vilayet olan Nevşehir iline bağlanır. Kırşehir’in ilçelerinden Kaman Ankara’ya, Çiçekdağı ise Yozgat’a bağlanmıştır. Başbakan Menderes kararın siyasi nedenlerle alındığını saklamaz: ”Bu kanunun siyasi maksatlı olduğunu bir an için farz edelim. Kırşehir vilayetinin içtimai ve siyasi bünye itibarıyla bir anormallik göstermekte olduğunu da inkar etmek kabil değildir. Evet, biz açık konuşuruz.”

O tarihte ‘liste usulü çoğunluk sistemi’ uygulandığı için bir şehirde en çok oyu olan, o ilin tüm milletvekillerine sahip olur. Kırşehir’de de yaşanan budur aslında ve DP 24,354 oy alırken CMP 34,374 oy alır. Böylece ildeki 5 milletvekili de CMP’li olur.

Erken seçim kararı alınmış ve bu arada Osman Bölükbaşı ”Meclis’in manevi şahsiyetini tahkir ve tezyif” etmekle suçlanıyor, dokunulmazlığı kaldırılıyor ve tutuklanıp cezaevine yollanıyordu. (Kırşehir’in yeniden il yapılması konusunda mecliste yapılan görüşmeler sırasında Nevşehir’e bağlanmış olan Kozaklı ve Hacıbektaş ilçelerinin yeniden Kırşehir’e bağlanmasını istemiş, bu konuşmaları sırasında özellikle Celal Bayar’a karşı çok ağır konuşmuş ve bazı milletvekilleri ile arasında bir takım itiş kalkışlar yaşanmıştır). Siyasi bir manevra ile Kırşehir’i ilçe yapan DP 12 Haziran 1957 de tekrar Kırşehir’i il yapıyordu.

1972 Kırşehir Cacabey Camii

Demokrat Parti, Kırşehir’in tekrar il yapılması için kanun tasarısı verir. Meclis’te görüşülen söz konusu kanun tasarısının gerekçesinde, Kırşehir’in tarihi, içtimai, kültürel, ekonomik ve coğrafi bakımlardan büyük önem taşıdığı, bu nedenlerle il merkezi haline getirilmesi gerektiği belirtilir. Olaylı oturumun ardından Kırşehir il olur, ama eski ilçelerinden olan Avanos, Kozaklı ve Hacıbektaş’ı Nevşehir’e kaptırmıştır. Kırşehir’i yeniden il yapmak iktidara beklediği puanı kazandırmaz, önceki seçimde Kırşehir’de yüzde 43.5 oy alan CMP, bu kez yüzde 63 oy alıp dört milletvekilliğinin hepsini kazanır. Kırşehir’liler bu yapılanlara karşı cevabı aynı yıl Ekim ayında Osman Bölükbaşı’nı Kırşehir’den yeniden milletvekili seçerek verirler.

2 Temmuz 1957 tarihli Son Havadis gazetesi’nden bazı alıntılarda: (Bu tarihte Ankara’dan atanan yeni Vali göreve başlamak için Kırşehir’e geliyor, bunun için şehirde törenler düzenleniyor. Bu törenlere dokunulmazlığı kaldırılmış ancak henüz tutuklanmamış Bölükbaşı ve başta İçişleri Bakanı Namık Gedik olmak üzere bazı Demokrat Parti kurmayları katılıyor.

1907 Tarihli Ankara- Kırşehir – Yozgad – Kayseri Vilayet Haritası

Namık Gedik 3 sene önce Kırşehir’in ilçe yapılamasına ve şimdi de il yapılmasına aynı imzayı atmış bakandır. ”Kalabalık arasındaki bir köylü de muhabirimize ”Kırşehir il olurken milletvekilimiz Bölükbaşı’nın dokunulmazlığı kaldırılmamış olmasını ve aramızda bulunmasını isterdik.

1952 yılı Kırşehir İlçe Yapılmadan Önceki Vilayet Haritası

Gelin alayı giderken, birinin gelip güveyi bıçaklamasına benzedi bu iş” dedi. Bölükbaşının etrafına halkın birikmesi emniyet müdürünün eline geçmiş bir fırsattı. Bölükbaşı’nın kollarına girmiş, iterek otomobile binmesini istiyordu. Bunun üzerine Bölükbaşı’dan halkın gazabı üstünüze şimşekler gibi yağacaktır karşılığını aldı. Bölükbaşı’nın bu sözlerini işiten halk; bir anda Emniyet Müdürü’nün üzerine yürüdü ve arbede yaşandı. Emniyet Müdürü, “Ben de bu memleketin evlâdıyım” diyerek halkı sakinleştirmeye çalışıyordu.

Kırşehir Haritası

Bu üzücü olayı gören Osman Bölükbaşı olayın daha fazla büyümemesi için müdahalede bulundu ve halkı sakinleştirdi. Bölükbaşı halkın tezahüratları ile törenin yapılacağı stadyuma girerken, öteki temsilciler de kalabalık arasından yol bulmaya çalışıyorlardı. Stadyumda tören başlamadan önce halk Bölükbaşı’na sesleniyor ve alkışlıyordu. İçişleri bakanı Namık Gedik ise herhangi bir ilçenin il haline getirilmesi kutlanıyormuşcasına konuşuyordu. Kırşehir’in içinden genç bir vilayet çıktığından bahisle; Kırşehir 6-7 yıl içinde memleket çapında dağıtılımakta olan nimetlerden nasibini almış ve il olmuştur diyordu.

Adnan Menderes’in Kırşehir Ziyareti- Davul zurna ile Karşılanan Menderes’in Kırşehir’e geleceğini duyan Osman Bölükbaşı’da Kırşehir’de olmaya karar vermişti. Bu Olay detaylı bir şekilde anlatılması gereken bir konudur…

Ardından Osman Bölükbaşı belediye binasına geçmiş; bağımsız belediye başkanı olan Fazıl Yalçın bulunamayınca Bölükbaşı şu satırları yazarak masasının üzerine bırakmıştır: ”Kırşehir’in şerefi şerefim, ıstırabı ıstırabım, bayramı bayramımdır.

Kırşehir’in 30 Haziran 1954′ te 6429 sayılı bir yasa ile İlden İlçeye düşürülmesine 39’a 285 oyla karar verilmişti

Vefalı bir evlat lazımsa ömrümce hizmete amadeyim”. 27 Mayıs darbesinin ardından kurulan Yassıada Mahkemesi’nde Kırşehir’in siyasi sebeplerle kaza haline getirilmesi, DP yöneticilerinin yargılanıp idama mahkum olduğu anayasayı ihlal davasındaki yedi suçlamadan biri olur. Menderes savunmasında Kırşehir’in ilçe yapılmasının büyük bir hata olduğunu söyleyecektir.

2 Temmuz 1957 Tarihli Son Havadis Gazetesi Kırşehir’in yeniden vilayet oluşunu Manşetten vermişti

Türkiye’nin hiçbir vilayetinde %3’ten fazla oy almayan bir partiye mensup milletvekilini iki seçimde de (50 seçimleri) seçen Kırşehir’in bir toplumsal ve siyasi bünye itibariyle Anormallik göstermekte olduğunu inkar etmek mümkün değildir; evet, biz açık konuşuruz.’ Bölükbaşı da cevaben: ‘Vilayeti kaldırdınız, bizi de kaldırın da zulmünüz tamam olsun.’ der. Ve 30 Haziran’da Kırşehir ilçe yapılır.

İlçe olan Kırşehir de Nevşehir’e bağlanır; aynı Avanos, Kozaklı, Mucur ve Hacıbektaş’ın bağlandığı gibi. Bunun yanında Kaman, Ankara’ya; Çiçekdağı ilçesi de Yozgat’a bağlanır.

Hatta tekrar il olmayı kutlayan Kırşehir’de çıkan olaylarda Bölükbaşı tutuklanır ve 1957 seçimlerine hapiste girer. Ve bu seçimlerde Kırşehir’de CMP yine birinci parti olur. Bölükbaşı da milletvekili olarak ilk konuşmasını mahkumlar önünde yapar.

Kırşehir vilâyetinin kaldırılmasına ve Nevşehir kazasında (Nevşehir) adiyle yeniden bir vilâyet kurulmasına dair Kanun

KAYNAKÇA:

Kirsehirsayfasi.blokspot-Osman-Bolukbasi

Kirsehirsayfasi.blokspot- Kırşehir-vakası

SON HAVADİS GAZETESİ, 2 Temmuz 1957 Kırşehir’in yeniden vilayet oluşu Manşet

Etiketler: 1907 Tarihli Ankara- Kırşehir - Yozgad - Kayseri Vilayet Haritası, 1952 yılı Kırşehir İlçe Yapılmadan Önceki Vilayet Haritası, 1954 seçimlerinde; iktidardaki Demokrat Parti ile DP lideri Adnan Menderes’in rakibi olan Osman Bölükbaşı’nın, 1972 Kırşehir Cacabey Camii, 2 Temmuz 1957 Tarihli Son Havadis Gazetesi Kırşehir'in yeniden vilayet oluşunu Manşetten vermişti, Adnan Menderes'in Kırşehir Ziyareti, Bağrım Karacaahmet Mezarlığına dönmüştür.'' Osman Bölükbaşı, Bölükbaşı 1950 genel seçimlerinde Kırşehir'den Millet Partisi'nin tek milletvekili olarak TBMM'ye girmiştir, BÖLÜKBAŞI Atalarınızın; Viyanada ne işi vardı" sorusuna "Haçlı seferlerine iade-i ziyaret" cevabını verir., BÖLÜKBAŞI Sekiz saat konuşarak rekor kırdığı mitinglerine gelenlere de fırça atmayı ihmal etmemiştir., bulan biri sevinir. Dedeni at ki bütün millet sevinsin, Çiçakdağ kazası da Yozgad vilâyetine bağlanmıştır., Davul zurna ile Karşılanan Menderes'in Kırşehir'e geleceğini duyan Osman Bölükbaşı'da Kırşehir'de olmaya karar vermişti, İlçe olan Kırşehir de Nevşehir'e bağlanır; aynı Avanos, İsmet İnönü ve Celal Bayar'a komplo düzenlemek iddiasıyla 1949'da tutuklanan Bölükbaşı, İsmet Paşa’dan önce Bölükbaşı: "Parayı atsan, Kaman kazası Ankara ve, Kaman kazasının umumi meclis üyeleri Ankara ve Çiçekdağ kazasının üyeleri de Yozgad vilâyeti umumi meclisi üyeleri olurlar., Kayseri vilâyetinin Ürgüp kazaları Nevşehir vilâyetine, KIRŞEHİR - ESKİ KÜMBETALTI, Kırşehir adıyla yeniden bir kaza kurularak bu kaza ile eski Kırşehir, Kırşehir Haritası, KIRŞEHİR VAKASI - KIRŞEHİR'İN İLÇE YAPILIP NEVŞEHİR'İN İL YAPILMASI, Kırşehir vilâyetinin kaldırılmasına ve Nevşehir kazasında (Nevşehir) adiyle yeniden bir vilâyet kurulmasına dair Kanun, Kırşehir'in 30 Haziran 19542 te 6429 sayılı bir yasa ile İlden İlçeye düşürülmesine 39'a 285 oyla karar verilmişti, Kırşehir'in tekrar il yapılması için kanun tasarısı verir., Kırşehir'liler bu yapılanlara karşı cevabı aynı yıl Ekim ayında Osman Bölükbaşı'nı Kırşehir’den yeniden milletvekili seçerek verirler., Nevşehir vilâyetinin merkez kazasına bağlanmış ve bugünkü Kırşehir merkez kazasını ihtiva eden nahiye, Nevşehir’e bağlanmış olan Kozaklı ve Hacıbektaş ilçelerinin yeniden Kırşehir’e bağlanmasını istemiş, Niğde vilâyetine bağlı Nevşehir kazası merkez olmak ve (Nevşehir) adiyle anılmak üzere yeniden bir vilâyet kurulmuştur., OSMAN BÖLÜKBAŞI 1913 yılında Kırşehir'in, OSMAN BÖLÜKBAŞI BİYOGRAFİ, OSMAN BÖLÜKBAŞI Fransa'da Nancy Üniversitesi Fen Fakültesi - Matematik Bölümü'nde öğrenim gördü., Osman Bölükbaşı ile İsmet İnönü aynı uçakta yolculuk ederlerken İnönü'nün torunu Özden Toker 6 yaşındadır, Osman Bölükbaşı İsmet Paşa'nın kulaklığını çıkarıp masaya koymasıydı demiştir., OSMAN BÖLÜKBAŞI KİMDİR, Osman Bölükbaşı Kırşehir, OSMAN BÖLÜKBAŞI KIRŞEHİR HAYATI RESİMLERİ, OSMAN BÖLÜKBAŞI KIRŞEHİR MİLLETVEKİLİ, OSMAN BÖLÜKBAŞI KIRŞEHİRİN İLÇE YAPILMASI, OSMAN BÖLÜKBAŞI KIRŞEHİRİN TEKRAR İL YAPILMASI, Osman Bölükbaşı renkli kişiliğiyle, OSMAN BÖLÜKBAŞI SÖZLERİ, OSMAN BÖLÜKBAŞI VE BAŞBUĞ ALPARSLAN TÜRKEŞ, tekrar il olmayı kutlayan Kırşehir'de çıkan olaylarda Bölükbaşı tutuklanır ve 1957 seçimlerine hapiste girer.